ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΌΝΩΝ
Ο σκοπός της εργασίας αυτής είναι να εξετάσει τις ιδιαίτερες διατροφικές απαιτήσεις ασθενών με πνευμονοπάθειες. Αναφέρονται παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψη για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών αυτών των ασθενών, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Γίνεται αναφορά για την παρεντερική και εντερική διατροφή που μπορεί να χορηγείται καθώς και την περιεκτικότητα αυτών σε συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά, που μπορούν μέσω της δράσης τους να βελτιώσουν την κατάσταση των ασθενών.
1. ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ (ΧΑΠ)
1.1 Εισαγωγή
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π) είναι μια ιδιαίτερη κοινή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χρόνια διάχυτη απόφραξη των αεραγωγών. Αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ και η συχνότητα της αυξάνει πολύ τα τελευταία χρόνια. Οδηγεί με την πάροδο του χρόνου σε αδυναμία για εργασία , ανικανότητα και μείωση της ποιότητας ζωής. Σύμφωνα με τις θέσεις ομοφωνίας της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρίας, ως ΧΑΠ ορίζεται η διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ελάττωση της μέγιστης εκπνευστικής ροής του αέρα, που δεν παρουσιάζει διακύμανση με τον χρόνο ( σε αντίθεση με το άσθμα) και που προοδευτικά επιδεινώνεται και γίνετε μη αναστρέψιμη. Η χρόνια απόφραξη των αεραγωγών, οφείλεται σε μεταβολές των μικρών αεραγωγών ή του πνευμονικού παρεγχύματος. Είναι σαφές ότι η ΧΑΠ περιλαμβάνει ένα φάσμα κλινικών οντοτήτων μη σαφώς διαχωριζόμενων που, ανάλογα με τα κλινικά συμπτώματα και την παθολογοανατομική βλάβη, διακρίνεται σε Χρόνια Βρογχίτιδα (Χ.Β) και Εμφύσημα (Εμ). Η χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται κλινικά από βήχα και απόχρεμψη, τουλάχιστον επί τρεις μήνες κάθε χρόνο επί 2 χρόνια. Το εμφύσημα χαρακτηρίζεται από μόνιμη διάταση του και καταστροφή του τοιχώματος των αεροφόρων οδών. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ΧΑΠ είναι το αρνητικό ισοζύγιο αζώτου που παρατηρείται στους ασθενείς, που έχει ως αποτέλεσμα την ελάττωση της μυϊκής μάζας και αποδυνάμωση των μυών των πνευμόνων(1)
Συχνά η ΧΑΠ συνοδεύεται από υποθρεψία. Έχει παρατηρηθεί ότι σε ασθενείς που νοσηλεύονται με ΧΑΠ, το 40% αυτών είναι υποθρεπτικοί, λόγω της μείωσης της διαιτητικής πρόσληψης και αύξησης των Ενεργειακών Δαπανών Ηρεμίας (REE). Αυτό οφείλεται κυρίως στην απώλεια μυϊκής μάζας, η οποία οφείλεται στην μειωμένη αναπνευστική δυνατότητα των πνευμόνων και τη μείωση της δραστηριότητας. Η υποθρεψία σε ασθενείς με ΧΑΠ συνοδεύεται με έναν υψηλό δείκτη νοσηρότητας και θνησιμότητας, επομένως πρόληψη και θεραπεία της υποθρεψίας είναι υψίστης σημασίας για αυτούς τους ασθενείς(REVIEW).
1.2 Αιτιολογικοί παράγοντες
Η συνύπαρξη πολλών παραγόντων οδηγεί σε χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι, το κάπνισμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση, το επάγγελμα ( έκθεση σε βιομηχανικές ζώνες), κοινωνικοί παράγοντες, γενετικοί παράγοντες και λοιμώξεις.
1.3 Θεραπεία
Σκοπός της θεραπείας της ΧΑΠ είναι να ανακοπεί ο ρυθμός επιδείνωσης της αναπνευστικής λειτουργίας, να προληφθούν οι συχνές επιπλοκές της νόσου, να μειωθούν τα συμπτώματα και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών. Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει:1. η διακοπή του καπνίσματος (είναι το πλέον αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης της επιδείνωσης της αναπνευστικής αλυσίδας), 2. προστασία των εργαζομένων από βιομηχανικές περιοχές με ερεθιστικές τοξικές σκόνες, καπνούς ή αέρια, 3. προφύλαξη από αναπνευστικές λοιμώξεις, 4. κατάλληλη διατροφή, 5. φαρμακευτική αγωγή.
1.4 Η υποθρεψία στη ΧΑΠ
Ένας αριθμός παραγόντων μπορεί να συναγωνίζεται στους ασθενείς με ΧΑΠ προκαλώντας ανορεξία στην χρόνια πνευμονοπάθεια, όπως τα φάρμακα, η φλεγμονές, η κοιλιακή διάταση, η διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας, η μετά του γεύματος δύσπνοια κ.α. Δεν παρατηρείται όμως συχνά μείωση της ενεργειακής πρόσληψης στους ασθενείς αυτούς εκτός από αυτούς που είναι σε προχωρημένο στάδιο χρόνιας πνευμονοπάθειας με μειωμένη αναπνευστική λειτουργία και σημαντικές διαταραχές των αερίων του αίματος. Κάτω από αυτές τις καταστάσεις παρατηρείται μια μείωση του VO2 που είναι περισσότερη από αναλογική της μείωσης του βάρους, που θέτει την υπόθεση μιας πιθανής ενεργότητας ενός προσαρμοστικού μηχανισμού υποθρεψίας. Επίσης η υποθρεψία χαρακτηρίζεται και από τον υπερμεταβολισμό που παρατηρείται σε ασθενείς με πνευμονοπάθειες, ακόμα και σε σταθερή κλινική κατάσταση(το μεγάλο). Οι ασθενείς αυτοί μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση τους με συμπληρώματα δια του στόματος, εντερικά ή και παρεντερικά. (10)
1.5 Διατροφική εκτίμηση
Για την διατροφική εκτίμηση των ασθενών χρησιμοποιούνται διάφοροι παράμετροι, όπως το Ιστορικό Βάρους, η διαιτητική πρόσληψη, ο δείκτης BMI, δερματοπτυχές τρικεφάλου, περίμετρος βραχίονα, αλβουμίνη ορού, η προαλβουμίνη και ο ολικός αριθμός λεμφοκύτταρων. Ένας ακόμη παράγοντας που λαμβάνονται υπ’ όψη στην εκτίμηση της διατροφικής κατάστασης αυτών των ασθενών είναι η τρανσφερίνη(10) (9) . Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην εκτίμηση των αποτελεσμάτων, διότι, οι ασθενείς αυτοί μπορεί να έχουν εκτεταμένη κατακράτηση υγρών και να καλύψει την εικόνα της υποθρεψίας. (9)
1.6 Ενεργειακές απώλειες των ασθενών με ΧΑΠ
Η απώλεια του βάρους αυτών των ασθενών οφείλεται στην αύξηση των Ενεργειακών Δαπανών Ηρεμίας( Resting Energy Expenditure,REE), μείωση ης ενεργειακής πρόσληψης και της αναποτελεσματικής μεταβολικής καύσης(10).
Η απώλεια βάρους παρατηρείτε πάνω από το 50% των ασθενών με ΧΑΠ και απαιτεί νοσηλεία και έναν ανεξάρτητο παράγοντα θνησιμότητας. Στους ασθενείς αυτούς παρατηρείται μείωση του λιπώδους ιστού καθώς και της μυϊκής μάζας, με επακόλουθες επιπλοκές στην αναπνευστική λειτουργία. (10) Στους ασθενείς με ΧΑΠ η Ολική Ενεργειακή Δαπάνη( Total Energy Expenditure, TTE) συμπεριλαμβάνει διάφορους παράγοντες, όπως Ενεργειακές Δαπάνες Ηρεμίας, την θερμογένεση, που προκαλείται από την δραστηριότητα, την θερμογένεση που προέρχεται από τις τροφές και την θερμογένεση που προέρχεται από τους στρεσσογόνους παράγοντες (Stress Factor), όπως είναι η φλεγμονή και το χειρουργείο.
Μια μειωμένη πρόσληψη θερμίδων για μεγάλο χρονικό διάστημα, έχει ως αποτέλεσμα την μείωση της μεταβολικής δραστηριότητας, που συνεπάγεται και μείωση του REE. (το μεγάλο).
Το μεγαλύτερο μέρος των ΤΕΕ προέρχεται από το REE που φτάνει το 60-70%. Η καλύτερη μέθοδος που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του REE είναι η έμμεση θερμιδομετρία, ενώ σε διάφορες μελέτες χρησιμοποιείται και ο τύπος του Harris & Benedict.
Στην μελέτη του Crentzberg et al, η συμπληρωματική διατροφή πρέπει να εφαρμόζεται για μια αρκετά μεγάλη περίοδο έτσι, ώστε να βελτιώνεται η λειτουργία των πνευμονικών και των περιφερικών μυών. Στην μελέτη του ο Crentzberg κατέληξε ότι η αύξηση της ενεργειακής πρόσληψης πρέπει να είναι της τάξης του 1.9 * REE σε συνδυασμό πάντοτε με αύξηση της πρόσληψης και των πρωτεϊνών. (REVIEW)
1.7 Διατροφικές συστάσεις σε ασθενείς ΧΑΠ
Μελέτες έχουν δείξει ότι η συμπληρωματική διατροφή συνοδεύεται με έντονη φυσική αποκατάσταση αυξάνοντας το σωματικό βάρος. Ακόμα βελτιώνει την σύνθεση του σώματος και όλους τους φυσικούς παραμέτρους δύναμης και υποκειμενικής κατάστασης της υγείας. Αυτά τα θετικά αποτελέσματα μειώνονται όταν οι ασθενείς βρίσκονται σε θεραπεία με κορτικοειδή δια του στόματος.
Η διατροφή στη ΧΑΠ έχει ως στόχο την ενεργειακή και πρωτεϊνική κάλυψη των ασθενών, καλύπτοντας τις αυξημένες ενεργειακές ανάγκες που προκύπτουν από την νόσο, την καταπολέμηση του καταβολισμού των μυών, ειδικότερα των αναπνευστικών, διατηρώντας ένα ισοζύγιο αζώτου και συγχρόνως αποφεύγονται τα προβλήματα που προκύπτουν από την ποιότητα και την ποσότητα των τροφών που χορηγούνται. Στην πράξη της τεχνικής διατροφής στις κλινικές περιπτώσεις πρέπει να λάβουμε υπόψη.
την επιλογή των ασθενών: κυρίως υποσιτισμένων.
μέθοδο χορήγησης των τροφών: η καλύτερη χορήγηση είναι η εντερική , η οποία έχει πλεονεκτήματα όσο αφορά τον όγκο των τροφών που μπορούμε να χορηγήσουμε, την θερμογενετική επίδραση της τροφής και την αποφυγή του κινδύνων κεντρικού φλεβικού καθετήρα.
ποσότητα έναντι της ποιότητας : η αναπνευστική ανεπάρκεια στην ΧΑΠ οδηγεί σε μια ανεπαρκή αποβολή CO2 σε σχέση μα την μεταβολική παραγωγή, έτσι είναι λογικό να υποθέσουμε ότι κάθε είδος μεταβολικού stress συμπεριλαμβανομένου και της χορήγησης τροφής μπορεί να επιβαρύνει την κατακράτηση του CO2. η υπεκαπνία κατά την διάρκεια της τεχνικής διατροφής ακολουθεί την αυξημένη παραγωγή του CO2 διάμεσο 2 μηχανισμών. Η καύση της γλυκόζης προκαλεί αυξημένη παραγωγή CO2, συγκρινόμενη με την ισοθερμιδική ποσότητα λιπιδίων, ενώ η περίσσεια υδατανθράκων αυξάνει την λιπογένεση με μια αύξηση του αναπνευστικού πηλίκου RQ (Respiratory Quotient). Στα φυσιολογικά άτομα η υπερκαπνία αποφεύγεται με την αύξηση του αερισμού, ενώ οι ασθενείς με ΧΑΠ μπορεί να μην είναι ικανοί να αυξήσουν τον αερισμό.
Σε ασθενείς με ΧΑΠ που βρίσκονται σε σταθερή φάση, η μειωμένη κατανάλωση υδατανθράκων, με παράλληλη αύξηση των λιπιδίων οδηγεί σε χαμηλότερα επίπεδα παραγωγής CO2, κατανάλωση Ο2 και του αερισμού/min. Τα στοιχεία όμως που έχουμε δεν μας παρέχουν αρκετές ενδείξεις για χρήση διάτας που να περιλαμβάνει λίπη >50% των συνολικών θερμίδων.
1.7α Πρωτεΐνες
Η πρωτεΐνες είναι πολύ σημαντικές στη διατήρηση των μυών και την θερμογένεση, η οποία για τις πρωτεΐνες είναι υψηλή. Η χορήγηση ενδοφλέβιας χορήγησης γλυκόζης σε υγιείς, υποθρεπτικούς και καταβολικούς ασθενείς μείωσε την απώλεια του αζώτου από τα ούρα. Το καλύτερο αποτέλεσμα από την αύξηση της γλυκόζης προέρχεται από δόσεις πάνω από 1,3 * Ενεργειακές Δαπάνες Ηρεμίας ( Resting Energy Expenditure, REE) ( έγχυση 4-5-6 mg/kg/d σε υγιείς, υποθρεπτικούς και καταβολικούς ασθενείς αντίστοιχα).
Στη πράξη φαίνεται ότι πρέπει να χορηγούνται σωστό να χορηγούνται 1,2* REE (προσδιορίστηκε από την εξίσωση του Harris & Benedict) και 1-1.2 gr/Kg πρωτεΐνη, για 1,2-1,5 * REE μπορούν βέβαια να χρησιμοποιηθούν και 1.2-1.5 gr/Kg σε υποθρεπτικούς ασθενείς ΧΑΠ, με αναγκαία παρακολούθηση και προφύλαξη. Αυτές οι δόσεις μπορούν να οδηγήσουν σε θετικό ισοζύγιο αζώτου, που επηρεάζουν θετικά την αναπνευστική λειτουργία. Στην αγορά υπάρχουν σκευάσματα που είναι επαρκεί για εντερική διατροφή. Η επιλογή υψηλών σε θερμίδες πολυμερικών διατροφών, μπορεί να επηρεαστεί από την ανάγκη για μείωση υγρών με πιθανή παρουσία χρόνιας συμφορητικής καρδιοπνευμονικής ανεπάρκειας. (το μεγάλο).
Στη μελέτη Crentzberg όπως αναφέρεται και παραπάνω προτείνεται μια ενεργειακή πρόσληψη ίση με 1.9 * REE που συνοδεύεται από πρόσληψη πρωτεϊνών 1.9 gr/Kg/d. Θέτει αυτές τις ενεργειακές και πρωτεϊνικές προσλήψεις ως ιδανικές για την βελτίωση της κατάστασης των ασθενών, ενώ δεν συνοδεύονται από μεταβολικές διαταραχές. (REVIEW)
1.7β Λιπίδια στην παρεντερική διατροφή
Κατά την χορήγηση λιπιδίων παρεντερικά μπορούν να προκύψουν προβλήματα, αυτά σχετίζονται με την χρήση διαλύματος λιπιδίων Μακράς Αλύσου (LCT). Οι επιπλοκές που αφορούν αυτά τα λιπίδια είναι αλλαγές στην λειτουργίας ανταλλαγής αερίων στους πνεύμονες. αύξηση της πνευμονικής πίεσης και αντίσταση σε ασθενείς με αναπνευστική ανεπάρκεια. Τρεις παράγοντες φαίνεται να επηρεάζουν την δυνατότητα αρνητικής επίδρασης στη καρδιοαναπνευστική λειτουργία από την χορήγηση διαλύματος λιπιδίων:
σύνθεση των λιπαρών οξέων: τα λιπαρά οξέα LCT είναι πρόδρομες ενώσεις των εικοσανοειδών, τα οποία έχουν αγγειοδραστική επίδραση, αλλάζοντας την διαθεσιμότητα των προσταγλαδινών και θρομβοξάνης. Αυτές οι ουσίες επιδρούν στην λειτουργία των πνευμόνων και έχουν σαν αποτέλεσμα υποξαιμία και διαταραχή στη σχέση αερισμού / διάχυσης.
ταχύτητα χορήγησης των λιπιδίων: παρατηρούνται μεγάλες παρενέργειες στο καρδιοαναπνευστικό σύστημα όταν χορηγούνται με ταχύτητα έγχυσης > 3 mg/Kg/min, ποσότητα που αναλογεί σε 500 ml. Σε χαμηλότερες ταχύτητες οι παρενέργειες είναι αμελητέες.
βασική πνευμονική παθολογία: μεγαλύτερη ευαισθησία στην παρέμβαση, με έλεγχο του μηχανισμού του αγγειοσυσπαστικού τόνου σε ασθενείς με σοβαρή αγγειοσυσπαστική υποξία.
Καταλήγουμε έτσι σε στην ίδια χορηγούμενη ποσότητα θερμίδων από λίπη ή αντικατάσταση μέρους των LCT με MCT, αυτό πετυχαίνεται με χρησιμοποίηση διαλυμάτων λιπιδίων που υπάρχον σε φυσικά διαλύματα που αποτελούνται από LCT και MCT. Αυτή η χορήγηση μπορεί να έχει δύο στόχους, μείωση των LCT λιπιδίων που και την ίδια στιγμή αύξηση των λιπιδίων που δεν είναι πρόδρομες ενώσεις των αγγειοκινητικών εικοσανοειδών στην πνευμονική κυκλοφορία.
1.7γ Διαταραχή ηλεκτρολυτών
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην πιθανή διαταραχή μεταβολισμού των ηλεκτρολυτών(κατιόντων και φωσφόρου), η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί με ειδικά σκευάσματα. Οι οδηγίες δεν είναι διαφορετικές όταν η παρεντερική διατροφή είναι αναγκαία.
1.11 Προβλήματα υπερσιτισμού
Τα προβλήματα υπερσιτισμού είναι πολύ συχνά στην τεχνική διατροφή, ως αποτέλεσμα της τάσης να υπερεκτιμούμε την ανάγκη σε θερμίδες. Μια προσεκτική ανάλυση των μελετών, έχει δείξει μια αύξηση της παραγωγής του CO2 και των αναπνευστικών αναγκών μετά από την χορήγηση κυρίως υδατανθράκων. Στην πραγματικότητα δείχνει υπερβάσεις στην λήψη των ολικών θερμίδων ως και 2-2.5* REE. Τελευταίες παρατηρήσεις σε ασθενείς που υποβάλλονται σε μηχανική υποστήριξη αναπνοής επιβεβαιώνουν ότι οι φυσιοπαθολογικές αλλαγές που παρατηρούνται με την χορήγηση τροφών είναι συνέπεια περισσότερο των ποσοτήτων (υπέρβαση των προσλαμβανόμενων θερμίδων) παρά των αναλογιών λιπών / υδατανθράκων.
2.ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ (ΚΙ)
2.1 Εισαγωγή
Η Κυστική Ίνωση (ΚΙ) αποτελεί την πιο συχνή γενετική νόσο της λευκής φυλής που οδηγεί σε αναπνευστική ανεπάρκεια κατά τις τρεις πρώτες 10ετίες της ζωής. Στην Ελλάδα είναι η πρώτη σε συχνότητα νόσος μετά την Μεσογειακή Αναιμία. Η συχνότητά της είναι1/ 2,500 γεννήσεις και ο αριθμός των υγιών φορέων υπολογίζεται σε 5.2%. Το γονίδιο της ΚΙ ανακαλύφθηκε το 1989 και βρίσκεται στο μακρό τμήμα του χρωμοσώματος 7. Η κύρια ανωμαλία στην ΚΙ συνίσταται σε διαταραχή διαπερατότητας της μεμβράνης στο χλώριο (Cl) και την απουσία Cl ως απάντηση στο κυκλικό ΑΜΡ ή την πρωτεϊνική κινάση C. Στο επίπεδο του βρογχικού επιθηλίου υπάρχει σημαντική αύξηση της επαναρρόφησης Νατρίου (Να). Αποτέλεσμα της διαταραχής των ιόντων είναι η αφυδάτωση των εκκρίσεων η οποία, στο επίπεδο των αεραγωγών, προκαλεί μείωση της βλενοκροσσωτής κάθαρσης, λοιμώξεις και βραγχεκτασίες. Στο πάγκρεας οι παχύρρευστες εκκρίσεις προκαλούν διάφραξη των παγκρεατικών πόρων και παγκρεατική ανεπάρκεια ενώ στο έντερο προκαλούν ειλεό. Σε μικρό αριθμό ασθενών παρατηρείται χολική κίρρωση. Στο γεννητικό σύστημα εμφανίζεται ατρησία των σπειραματικών πόρων κι στειρότητας λόγω αζωοσπερμίας. Στις γυναίκες οι διαταραχές της σύνθεσης της βλέννας της μήτρας καθιστούν την σύλληψη δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη. Είναι δυνατόν επίσης να παρατηρηθούν διαταραχές θερμορύθμισης προς τα πάνω. (1)
Με την πρόσφατη και ανεπανάληπτη επιτυχία της διάγνωσης και τις φυσιοθεραπείες, ο εκτιμώμενος χρόνος ζωής των ασθενών που γεννήθηκαν τη 10ετία του 90’, υπολογίζεται στα 40 χρόνια. Τα παγκρεατικά ένζυμα, η βελτίωση των αντιβιοτικών και η συμπληρωματική διατροφή συνυπολογίζονται στην προσφορά τους στην παράταση αυτή. Βελτιώνοντας την διατροφή έχει αποδειχθεί ότι έχει μια θετική επίδραση στην ασθένεια και την υγεία των πνευμόνων. Τις τελευταίες 2 δεκαετίες παρατηρήθηκε ότι η διατροφή είναι μια ευνοϊκή παράμετρος της υγείας των πνευμόνων, που έχει σαν επακόλουθο την αύξηση του ορίου ζωής των νηπίων, των παιδιών και των νέων ενηλίκων με ΚΙ(3).
2.2Κλινική Εικόνα
Οι κλινικές εκδηλώσεις ποικίλουν ανάλογα με την μετάλλαξη. Συνήθως εμφανίζονται λίγο μετά την γέννηση. Κύρια συμπτώματα είναι η εμφάνιση ειλεού του μηκωνίου, διαρροϊκές κενώσεις, πρόσπτωση ορθού, επαναλαμβανόμενα επεισόδια βρογχίτιδας και παραρινοκολπίτιδες. Επιπλέον παρατηρείται μειωμένη ανάπτυξη.
Οι εκδηλώσεις από το αναπνευστικό καθορίζουν την πορεία και την έκβαση της νόσου, στην αρχή με επεισόδια λοιμώξεων που ακολουθείται βήχας ο οποίος στην πορεία γίνεται παραγωγικός. Συχνά παρατηρούνται λοιμώξεις και απόφραξη των αεραγωγών. Στη πορεία εμφανίζεται δύσπνοια που επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου σε δύσπνοια σε ηρεμία και εμφάνιση πνευμονικής καρδίας. Παρατηρούνται επίσης πνευμονοθώρακας και αιμοπτύσεις. Η εξέλιξη της νόσου είναι σταδιακή και χαρακτηρίζεται από από επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας, της θρέψης και της γενικής κατάστασης. Πληκτροδακτυλία και υπερτροφική οστεοαρθροπάθεια εμφανίζονται στα πλαίσια της προσβολής του αναπνευστικού. Συνήθως οι ασθενείς παρουσιάζουν μειωμένη σωματική διάπλαση, θωρακική δυστροφία, σε προχωρημένα στάδια κυάνωση ενώ τα ακροαστικά ευρήματα ποικίλουν.
2.3 Οι πνεύμονες στην Κυστική Ίνωση
Η πιο συχνά εμφανιζόμενη επιπλοκή στη ΚΙ είναι η χρόνια φλεγμονή. Η καταστροφή του επιθηλίου, η βρογχεκτασία και η ΧΑΠ είναι αναπόφευκτες δια μέσω μιας διαρκούς επιβάρυνσης της φλεγμονώδους οξειδωτικής κατάστασης. Τα ουδετερόφυλα και τα πνευμονικά μακροφάγα οδηγούν στη παραγωγή καταστρεπτικών για τους πνεύμονες μεταβολίτες και λευκοτριένια Β4 (LTB4). Τα (LTB4) έχουν αναγνωριστεί ως ένας τοπικός μεσολαβητής της φλεγμονώδους κατάστασης, διεγείροντας μια μαζική μεταφορά ουδετερόφυλων στις αναπνευστικές οδούς.
2,4 Η υποθρεψία στην ΚΙ
Η υποθρεψία στη ΚΙ σχετίζεται με τρεις παραμέτρους, όπως, μείωση της ενεργειακής πρόσληψης, αύξηση των ενεργειακών απωλειών και αύξηση των ενεργειακών δαπανών.
2.4 Διατροφικές συστάσεις
2.4.α Ενεργειακές ανάγκες
Η κυστική ίνωση χαρακτηρίζεται από υπερμεταβολισμό γι’ αυτό χρειάζονται μια διατροφή με αυξημένες θερμίδες. Οι ημερήσιες ανάγκες υπολογίζονται σύμφωνα με μελέτες στις 110-130%* REE (8) ενώ τα Guidelines της ASPEN προτείνουν μια ενεργειακή πρόσληψη ίση με 120-150% *REE. Η διατροφή στους ασθενείς με ΚΙ η διατροφή μπορεί να είναι εντερική (ΕΝ) ή παρεντερική (ΡΝ), ενώ κρίνεται απαραίτητη η συμπεριφορική διαφοροποίηση. (10)
2.4β Επιλογή διατροφής
Η επιλογή της διατροφής στη ΚΙ γίνετε σύμφωνα με το βάρος που βρίσκονται οι ασθενείς. Σε ασθενείς με βάρος ίσο με 85-90% του δείκτη Βάρος/ ύψος, μπορούν να χορηγούνται διατροφικά συμπληρώματα δια του στόματος. Για τους ασθενείς με βάρος κάτω από το 85% της κλίμακας βάρος/ ύψος η εντερική διατροφή πρέπει να αρχίσει και για αυτούς με βάρος κάτω από 75% θα πρέπει να χορηγούνται εντερική και παρεντερική διατροφή συνεχιζόμενη.
Σήμερα με την χορήγηση παγκρεατικών ενζύμων είναι δυνατή η χορήγηση φυσιολογικής διατροφής. Χορηγούνται επίσης, οι λιποδιαλυτές βιταμίνες A,D,E.K και ιχνοστοιχεία. Η θεραπεία των εκδηλώσεων της κυστικής ίνωσης αποσκοπεί: α) παροχέτευση εκκρίσεων και β) θεραπεία και πρόληψη των λοιμώξεων.
2.4γ Το πεπτικό σύστημα στη ΚΙ
Όταν στην ΚΙ συμμετέχει και το γαστρεντερικό σύστημα (πάγκρεας, ήπαρ) δημιουργεί έναν αυξημένο κίνδυνο όσον αφορά ανεπάρκεια λιποδιαλυτών βιταμινών, άλλων μικροστοιχείων και ενεργοπρωτεϊνική δυσθρεψία. (4). Η υποθρεψία στη ΚΙ σχετίζεται με τρεις παραμέτρους, όπως, μείωση της ενεργειακής πρόσληψης, αύξηση των ενεργειακών απωλειών και αύξηση των ενεργειακών δαπανών. Η μείωση του καταβολισμού των λιπών, από πάθηση του ήπατος συνδέεται με μείωση της ενεργειακής πρόσληψης. Η δυσαπορρόφηση λόγω παγκρεατικής ανεπάρκειας οδηγεί σε αύξηση των ενεργειακών απωλειών. (3). Με την χορήγηση παγκρεατικών ενζύμων, χορηγούνται γαλακτοκομικά προιόντα ή και ανθρώπινο γάλα και προχωνευμένα διαλύματα θρεπτικών συστατικών όταν συνυπάρχει χολόσταση ή σύνδρομο βραχέως εντέρου. (10)
2.4δ Λιπίδια στην ΚΙ
Τα λίπη στη διατροφή των ασθενών με ΚΙ, αφού χορηγούνται παγκρεατικά ένζυμα μπορούν να φτάσουν στο 30-50% των συνολικών θερμίδων και μπορούν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο ανάλογα με την προσωπική ικανότητα του ασθενή να την αυξήσει.
Έρευνα έχει δείξει, ότι συμπληρωματική χορήγηση ω-3 λιπαρών οξέων αυξάνει το φωσφολιπιδικό περιεχόμενο των μεμβρανών σε εικοσανοειδή (ΕΡΑ). Η επίδραση αυτών των λιπιδίων αφορά την μείωση των (LTB4) και αύξηση των λευκοτριενίων Β5 (LTB5) που απελευθερώνονται από τα ουδετερόφιλα.. Ένα πιθανό εμπόδιο αυτής της προσέγγισης είναι η δυσαπορρόφηση των ΕΡΑ.
Τα Λιπαρά Οξέα Μέσης αλύσου (MCT) που χορηγούνται μέσω συμπληρωμάτων, δεν απαιτούν καρνιτίνη για είσοδο στα μιτοχόνδρια και οδηγούνται στο ήπαρ δια μέσω της πυλαίας κυκλοφορίας. Για τα παιδιά με ΚΙ που βρίσκονται σε κίνδυνο υποθρεψίας, η χρήση των MCT προτείνεται. Η χορήγηση MCT για μεγάλο διάστημα, οδήγησε σε μείωση της στεατόρροιας και κλινική βελτίωση, όπως αύξηση του βάρους και αύξηση των επιπέδων της αλβουμίνης του ορού(3).
2.4 ε Λιποδιαλυτές βιταμίνες
Η χρόνια φλεγμονή στη ΚΙ συνδέεται με ανεπάρκειες αντιοξειδωτικών που προκαλείται από την δυσαπορρόφηση. Η αντοξειδωτική προστασία φαίνεται να παίζει ένα πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στον χειρισμό της ΚΙ. Προτείνεται μια χορήγηση υδατικών διαλυμάτων βιταμίνης Ε και Α που απορροφούνται ευκολότερα από τους ασθενείς με ΚΙ. Μια προτεινόμενη δόση για την βιταμίνη Ε είναι 200 IU/ ημέρα για τους ενήλικους ασθενείς με ΚΙ. Για την βιταμίνη Α προτείνονται 8000 IU/ ημέρα. Για το β- καροτένιο προτείνονται 850 IU. Για την βιταμίνη Κ όταν υπάρχει ηπατική νόσος κατά την διάρκεια αντιβιοτικής θεραπείας που επιδρά στην μικροχλωρίδα του εντέρου συνιστάται μια δόση ίση με 5mg(3) (10).
2,4 στ Ηλεκτρολύτες
Η συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών επίσης πρέπει να ελέγχεται (μέσω της ουρίνης) λόγω των αυξημένων επιπέδων του ιδρώτα σε ηλεκτρολύτες, της διάρροιας, του πυρετού και του μειωμένου περιεχομένου του μητρικού γάλακτος σε NaCl. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, συστήνεται μια πρόσληψη ίση με 2-4 mEq/ Kg/ d.(7)
3, ΟΞΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΣ(ARDS)
Για την ανάπτυξη της Οξέως Συνδρόμου Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS) ενοχοποιείται μια ποικιλία παραγόντων κινδύνου. Περίπου 20% των ασθενών που παρουσιάζουν ARDS δεν έχουν αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου. Βασιζόμενοι σε στοιχεία μελετών σε ενήλικες, οι κύριοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη ARDS ενοχοποιούνται: η σήψη, βακτεραιμία, το τραύμα (με ή χωρίς επαφή των πνευμόνων), εγκαύματα, εκτεταμένη μετάγγιση, πνευμονία, αναρρόφηση, χρήση ναρκωτικών, πνιγμός, παγκρεατίτιδα και λιπώδης εμβολή. (2)
Ασθενείς με αναπνευστική ανεπάρκεια, που χρήζουν μηχανική υποστήριξη αναπνοής είναι ανίκανοι να σιτηστούν από το στόμα. Για τους ασθενείς που η τεχνική υποστήριξη αναπνοής είναι σύντομη, η αδυναμία χορήγησης τροφής δεν δημιουργεί προβλήματα. Όταν όμως συνεχίζεται περισσότερο από 48 ώρες, μια εναλλακτική μορφή διατροφής είναι αναγκαία. Αυτή είναι απαραίτητη σε ασθενείς με Οξύ Πνευμονικό Τραύμα (ALI, Acute Lung Injury) ή το Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο Δυσχέρειας (ARDS, Acute Respiratory Distress Syndrome)
3.1 Διατροφική Παρέμβαση
Η ALI και ARDS συνυπάρχουν σε καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από υπερμεταβολισμό (κλινικές καταστάσεις όπως σηψαιμία, παγκρεατίτιδας, πνευμονική εισρόφηση και σοβαρό τραύμα). Συνοδεύονται από έντονο υπερμεταβολισμό που οφείλεται στη φλεγμονή, αύξηση της απώλειας σε ηρεμία και αύξηση του καταβολισμού των μυών που προκαλείται από ορμονικές διαταραχές. Αυτά τα στοιχεία χαρακτηρίζουν την υπερμεταβολική απάντηση στην ασθένεια. Η έγκαιρη χορήγηση διατροφικής υποστήριξης σ’ αυτούς τους ασθενείς είναι σημαντική για να ελαχιστοποιήσουμε την απώλεια μυϊκής μάζας και της χορήγησης της απαραίτητης ενεργείας για τον υπερκαταταβολισμό.
Οι ασθενείς με ARDS συχνά καλύπτουν τις ανάγκες τους με εντερική διατροφή, αλλά σε περιπτώσεις που το γαστρεντερικό σύστημα δεν είναι λειτουργικό τότε χορηγείτε τροφή παρεντερικά.
Η οδός χορήγησης της διατροφικής στήριξης που επιλέγεται, καθορίζεται από την ασθένεια του ασθενή, δίνοντας μεγάλη σημασία στην λειτουργία του γαστρενερικού σωλήνα. Η Αμερικάνικη Εταιρία Εντερικής και Παρεντερικής Διατροφής συνιστά παρεντερική διατροφή σε όλες τις περιπτώσεις ARDS που συνοδεύονται από παγκρεατική, εντερική ανεπάρκεια και σηπτικό ειλεό. Η εντερική διατροφή είναι η μέθοδος για τον μειωμένο κίνδυνο μόλυνσης, το χαμηλό κόστος και την διατήρηση της λειτουργίας του τοιχωματικού φραγμού του εντέρου. Η επιλογή της εντερικής διατροφής θεωρείται η πλέον ενδεδειγμένη για την αποφυγή του κινδύνου εισρόφησης. Σε ασθενείς με εν δυνάμει βραδεία κένωση του στομάχου (σήψη, διαβήτη, γαστροπάρεση, κρανιοεγκεφαλική κάκωση ή χρήση ναρκωτικών) είναι καλύτερο η τοποθέτηση του εντερικού σωλήνα να γίνει αμέσως μετά τον πυλωρό. Αυτό δεν θα μειώσει τον κίνδυνο εισρόφησης, θα μειώσει όμως στο ελάχιστο την πιθανότητα γαστροεισοφαγικής παλινδρόμησης και θα επιτρέψει μεγαλύτερη επιτυχία την χορήγηση κατάλληλης ποσότητας εντερικής χορήγησης. (3)
3.1α Καθορισμός ενεργειακής ανάγκης
Η ενεργειακή ανάγκη των ασθενών με ARDS διαφέρει σημαντικά ανάλογα με την κλινική κατάσταση. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των ενεργειακών αναγκών είναι η έμμεση θερμιδομετρία (IC), και με την χρήση του νόμου του Fick.
Η έμμεση θερμιδομετρία είναι η πιο σωστή για την μέτρηση της ενεργειακής απώλειας σε ασθενείς που νοσηλεύονται. Οι αρχικές μετρήσει γίνονται την στιγμή που αρχίζει η διατροφική υποστήριξη. Οι υπόλοιπες μετρήσεις γίνονται για την μέτρηση των ενεργειακών αναγκών των ασθενών καθώς η κλινική εικόνα τους αλλάζει. Κατά την διάρκεια της θεραπείας τους και καθώς η κατάσταση τους αλλάζει με επακόλουθες αλλαγές στο αερισμό ή έμμεση θερμιδομετρία μπορεί να παράγει αξιόπιστα αποτελέσματα.
Εάν ο ασθενής χρήζει αιμοδυναμικής παρακολούθησης δια μέσου του καθητηριασμού της πνευμονικής αρτηρίας, η κατανάλωση οξυγόνου μπορεί να μετρηθεί και επομένως να καθοριστούν και οι ενεργειακές ανάγκες. Αυτή η μέτρηση βασίζεται στην αντιστροφή του τύπου του Fick. Αυτή η εξίσωση είναι χρήσιμη σε καταστάσεις υψηλού αερισμού και που καθιστούν την χρήση της IC ανέφικτη.
Υπάρχουν αρκετές μέθοδοι καθορισμού των ενεργειακών αναγκών μεταξύ αυτών ο τύπος του Harris & Benedict, Ireton – Jones, και η εξίσωση του Frankenfield. Υπάρχει διαφορά μεταξύ του υπολογισμού των ενεργειακών αναγκών με αυτές τις εξισώσεις και της μέτρησης με IC. Μια επιπρόσθετη μέθοδος υπολογισμού των ενεργειακών αναγκών είναι ο γενικός υπολογισμός που χρησιμοποιείτε για ασθενείς , γνωρίζοντας ότι για αυτούς η συνιστώμενη ποσότητα ενάργειας είναι 25-30 Kcal/Kg/d.(3)
3.1β Επιλογή εντερικής διατροφής
Νωρίς κατά την διάρκεια της ARDS, οι ασθενείς συχνά αναπτύσσουν πνευμονικό οίδημα. Η επιλογή μιας πηκτής εντερικού τύπου διατροφής είναι ενδεδειγμένη για να περιορίσει την ποσότητα ύδατος. Όταν το πνευμονικό οίδημα υποχωρήσει μια εντερική διατροφή μιας μη πηκτής τροφής είναι ενδεδειγμένη. Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικά εντερικά σκευάσματα που είναι ιδανικά για ασθενείς με ΑRDS. Αυτά τα σκευάσματα είναι ένας τύπος με μειωμένους υδατάνθρακες, εμπλουτισμένα με ΕΡΑ και γ-λινολεϊκό οξύ. Είναι γνωστό ότι στην ARDS οι μεσολαβητές τις φλεγμονής ελαττώνουν τον καταβολισμό αυτών των λ.ο με αποτέλεσμα να υπάρχουν χαμηλά επίπεδα αυτών. Το ΕΡΑ και το γ- λινολεϊκό είναι πρόδρομες ενώσεις των προσταγλαδινών.
Αυτά είναι στοιχεία με αυξημένες αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που οφείλονται στην αγγειοδιαστολή, στην εμπόδιση της άθροισης των αιμοπεταλίων και την μειωμένη απελευθέρωση των ελευθέρων ριζών. Επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι αυξημένες ποσότητες ΕΡΑ και γ-λινολεϊκού ότι μειώνει τα επίπεδα των μεταβολιτών του αραχιδονικού , θρομβοξάνης Α2 και προσταγλαδίνης Ε2, οι οποίες συνδέονται με τον μηχανισμό της φλεγμονής και την προκαλούμενη βλάβη των πνευμόνων στην ARDS. Από μελέτες έχει αποδειχτεί ότι ασθενείς που έπερναν το σκεύασμα με συμπλήρωμα (ΕΡΑ και γ-λινολεϊκού) είχαν χαληλότερο αρθμό ουδετερόφιλων στο υγρό από βρόγχοκυψελιδική πλύση την επόμενη μέρα παρακολούθησης και κατά την διάρκεια όλης της επόμενης περιόδου. Αυτά τα στοιχεία στηρίζουν την ιδέα ότι το ΕΡΑ και γ-λινολεϊκό μέσω της αντιφλεγμονώδους δράσης τους, μπορούνα μετριάσουν την φλεγμονώδη απάντηση στην ARDS.
Σε πολλές κλινικές καταστάσεις υπάρχει μια μείωση της απομάκρυνσης λιπιδίων, η οποία οδηγεί σε αρνητικές επιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα και το δύκτιοενδοθηλιακό σύστημα. Υπό το φως αυτών των στοιχείων, η χορήγηση λιπιδίων σε ασθενείς που υποφέρουν από ARDS απαιτεί προσεκτικό χειρισμό. Πολυακόρεστα λ.ο που φέρουν ένα διπλό δεσμό στη θέση 3, έχουν ιδιότητες ανοσοδιεγερτικές.(3)
3.1γ. Ανάγκες σε πρωτεΐνη
Ασθενείς με ARDS έχουν αυξημένες ανάγκες σε πρωτεΐνες εξαιτίας της τ γρήγορης μετατροπής των πρωτεϊνών που παρατηρείται σε υπερμεταβολικούς ασθενείς. Σε σήψη και τραύμα οι ανάγκες σε πρωτεΐνη κυμαίνεται από 1.2-2 gr/Kg/d με προσαρμογές που γίνονται σε ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια. Ενώ πρωτεΐνη >3 mg/Kg/min μπορεί να έχει αυξημένη αγγειακή αντίσταση στους ασθενείς με ARDS(10).
3.1 δ Ανάγκες σε Υδατάνθρακες
Η χορήγηση υδατανθράκων σε ποσότητες που υπερβαίνουν τα 5 mg/Kg/min μπορεί να αυξήσει το αναπνευστικό πηλίκο (Respiratory Quotient, RQ) πέρα του 1 και να αυξήσει σημαντικά την εργασία αναπνοής σε σοβαρές καταστάσεις stress. Κατά πόσο υπάρχει βελτίωση αυτής της παραμέτρου, με χορήγηση υδατανθράκων κάτω από αυτή την τιμή σε ασθενείς με ARDS είναι άγνωστη. Είναι όμως γνωστό ότι ο υπερσιτισμός θα προκαλέσει μια σημαντική άνοδο της παραγωγής CO2. Αυτό μπορεί να είναι κλινικά σημαντικό σε ασθενείς με ARDS. O Sullivan και οι συνεργάτες του περιγράφουν ένα περιστατικό ασθενή, στο οποίο η υπερκαπνία δεν μπόρεσε να μειωθεί με έντονο αερισμό, εξ’ αιτίας της υψηλής πίεσης στους αεροφόρους οδούς και του σοβαρού τραύματος που υπήρχε. Ο ασθενής είχε μια ολική πρόσληψη ενέργειας 48 Kcal/Kg. Μια μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας επέτρεψε αλλαγές στον αερισμό, μέσω μείωσης της πίεσης των αεροφόρων οδών. (3)
3.1 εΑνάγκες σε λίπη
Όσο αφορά την ενέργεια που παίρνει ο ασθενής από τα λίπη, είναι αυτή η οποία θα δημιουργεί μια ισορροπία μεταξύ υδατανθράκων και λιπών ώστε να μη υπάρχου προβλήματα υπερκαπνίας.(3)
3.1 στ Μικροστοιχεία.
Η λειτουργία επίλεκτων ιχνοστοιχείων, συμπεριλαμβανομένου και εκείνων με που παρέχουν αντιοξειδωτική προστασία, είναι σημαντικά στην πορεία της ARDSκαι πρέπει να λαμβάνονται υπ’ οψη. Στην φροντίδα των ασθενών.
Μέταλλα σημαντικά είναι ο φωσφόρος (Ρ) και το μαγνήσιο (Mg). Σημαντικά αντιοξειδωτικά είναι οι βιταμίνες Ε και C καθώς και τα καροτενοειδή.
Α)φωσφόρος (Ρ)
Ο φωσφόρος είναι απαραίτητος για την λειτουργία του μυός του διαφράγματος και την διατήρηση των επιπέδων διφοσφογλυκεριναλδεϋδης τα οποία είναι απαραίτητα για την απελευθέρωση του οξυγόνου σε επίπεδο ιστών. Η πρόσληψη γλυκόζης μπορεί να επηρεάσει την υποφωσφαταιμία που οφείλεται σε μια ταχεία ενδοκυτταρική μετακίνηση του φωσφόρου για να χρησιμοποιηθεί στην αδενοτριφωσφορική αδενοσίνη (ΑΤΡ). Υποφωσφαταιμία συνοδεύεται από μειωμένη ικανότητα σύσπασης του διαφράγματος, επομένως και μείωσης της αντιμετώπισης αναπνευστικής ανεπάρκειας.
Η έλλειψη Ρ μπορεί να αυξήσει τον χρόνο νοσηλείας και τον χρόνο παραμονής του ασθενή στην υποστηρικτική αναπνοή. (10)
Β)μαγνήσιο (Mg)
Το μαγνήσιο είναι απαραίτητο είναι αναγκαίο για τον κυτταρικό μεταβολισμό και επίσης είναι σημαντικό στη σύσπαση των μυών. Υπαμαγνησαιμία μπορεί εύκολα να παρατηρηθεί σε ασθενείς με ARDS οφειλόμενη στη χρήση διουρητικών, με ταυτόχρονη υποφωσφαταιμία και υπογλυκαιμία(3).
Γ)Αντιοξειδωτικά (Ε - C - καροτενοειδή.)
Η αναγνώριση της ευεργετικής δράσης στην αντιμετώπιση της φλεγμονής όπως ARDS, αυξάνει συνεχώς το οξειδωτικό stress δια μέσω των προϊόντων οξείδωσης των λ.ο. υψηλή συγκέντρωση οξυγόνου και περίσσεια ελευθέρων ριζών μπορεί να είναι ένας παράγοντας στην δημιουργία οξείας πνευμονικής βλάβης. Οι αντιοξειδωτικές βιταμίνες Ε και C και το β- καροτένιο λειτουργούν σαν αντιοξειδωτικά και έχουν έναν εν δυνάμει ευεργετικό ρόλο στην πορεία της ARDS. Ο Mednitz και οι συνεργάτες του έδειξαν ότι σε 8 ασθενείς ARDS υπήρχαν μειωμένα επίπεδα α- τοκοφερόλης, ασκορβικού, β- καροτενίου και σεληνίου, καταλήγοντας ότι λήψη αυτών των στοιχείων σε ποσότητες ίσες με αυτές RDA είναι ανεπαρκείς για την κάλυψη των αναγκών αυτών των ασθενών.(3)
4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ασθενείς που παρουσιάζουν αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω χρόνιων ή και οξέων καταστάσεων πρέπει να έχουν ιδιαίτερο διατροφικό χειρισμό, που τροποποιείται ανάλογα με την βαρύτητα της κατάστασης και την προσβολή άλλων οργάνων, όπως του γαστρεντερικού συστήματος, του ήπατος και του παγκρέατος.
Σ’ αυτούς τους ασθενείς μεγάλη σημασία έχει η κάλυψη των αυξημένων διατροφικών αναγκών, λόγω του υπερμεταβολικού χαρακτήρα των νόσων, τη κάλυψη των πρωτεϊνικών αναγκών, για ενδυνάμωση των αναπνευστικών μυών, και η προσεκτική χορήγηση της αναλογίας λιπών υδατανθράκων η οποία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των πνευμόνων. Πρέπει όμως εκτός των μακροθρεπτικών συστατικών να ελέγχονται και τα επίπεδα των μικροστοιχείων, των βιταμινών καθώς και των υγρών που προσλαμβάνονται.
Μεγάλη σημασία στην βελτίωση των συμπτωμάτων και γενικότερα της κατάστασης παίζουν και διάφορα ειδικά συστατικά των τροφών όπως πχ τα λιπαρά οξέα μέσης αλύσου και τα ω-3.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1)Ι. Κιούμης, Β, Βαμβακοπούλου, Εσωτερική Παθολογία, κεφ. Λοιμώξεις του Αν. Συστήματος, University Studio Press, 2004.
2)David J Vaughan, MBBCh, Thomas Brogan, MD,; Jerry Zimmerman, MD, Acute Respiratory Distress Syndrome, April 27, 2005
3)Ainsley M. Malone, Nutritional Management of Ventilated Patients, Journal of Respiratory Care Practitioners, 2001.
4)David Webner, M.D., Sports Medicine Fellow, Crozer-Keystone Family Practice Program, Springfield, PA. Review provided by VeriMed Healthcare Network, 9/8/2003
5)Patrick L. Bufi, N.D Cystic Fibrosis: Therapeutic Options For Co-management. .
6)Helen Spencer, Adam Jaffe. Newer therapies for cystic fibrosis. Current Paediatrics (2003) 13, 259-263
7) Reuben Jackson, Paul B. Pencharz. Cystic fibrosis Best Practice & Research Clinical Gastroenterology Vol. 17, No. 2, pp. 213–235, 2003
8) M.H Scho, Ni. C. Casaulta-Aebischer. Nutrition and lung function in cystic fibrosis patients. Clinical Nutrition (2000) 19(2): 79–85
9) Thorsdottir I., Gunnarsdottir I., Erikse B., Screening Method Evaluated by Nutrition Status, Measurements can be used to Detect Malnourishment in COPD.2001, Vol 101
10) David August, Guidelines For the Use of Parenteral and Enteral Nutrition In Adult and Pediatric Patients, 2002
